49. Фейербахтың антропологиялық философиясы



бет1/6
Дата15.06.2023
өлшемі37.32 Kb.
#475079
  1   2   3   4   5   6
49. Фейербахты антропологиялы философиясы


49.Фейербахтың антропологиялық философиясы.
Фейербахтың философиялық тұжырымдамасының негізі “Құдай бар”адам болды. Фейербахтың діні-адам қиялының өнімі. Фейербах “христиандықтың мәні” жұмысында діни сананың ерекшелігіне концептуалды талдау жасады, оның мәні — табиғаттан тыс және фантастикалық бейнелерге сенуде. Дәл осы сезімдер, әсіресе адамның табиғаттың дүлей күштеріне тәуелділік сезімдері діни табынуда шешуші рөл атқарады. Сонымен қатар Фейербах дінді жойып қана қоймай, оны қайта реформалауға тырысты. Сондықтан ол адамға деген махаббат дінін қолдайды..
Жалпы Фейербах философиясы антропологиялық. Онда қоғамдық байланыстар негізінен адамгершілік ұстанымдармен түсіндіріледі. Фейербахтың антропологиялық парадигмасында адам ұлтқа, әлеуметтік мәртебеге, дәуірге тәуелді емес бастапқы өзгермейтін табиғатқа ие. Бұл адамның өзіне тән ерекшелігі-өмірге деген махаббат, бақытқа ұмтылу, өзін-өзі сақтау инстинктісі, өзімшілдік. Фейербах адам бастапқыда табиғи және оған бағалау сипаттамалары қолданылмайды (мейірімді, зұлымдық және т.б.) және тек адам өмірінің шарттары оны кім жасайды.
Фейербахтың еңбегі идеализмнің дінмен байланысын көрсету болып табылады. Фейербах Гегель диалектикасының идеалистік сипаты да күрт сынға ұшырайды. Фейербах философиясының негізгі мазмұны мен мағынасы-материализмді қорғау. Фейербахтың антропологизмі философияның “жалғыз, әмбебап және жоғары” пәні ретінде қарастырылатын адамның мәнін бірінші жоспарға жылжытуда көрініс тапты.
50.Экзистенцализм философиясы
Экзистенциализм (лат.т. өмір сүру, тіршілік деген мағынаны білдіреді) философиялық ағым ретінде XXғ. 20-жылдарында, ең алдымен, неміс жерінде пайда болған. Көрнекті өкілдерінің бірі - М.Хайдеггер (1889-1976) - неміс философы. 1927 ж. Болмыс пен уақыт кітабын шығарады. Бұл шығарманың өте ықпалды болуының себебі мұнда адамның белгілі жағдайға түсуі терең экзистенциалдық талдаудан өтеді. Бірақ сол кейінірек философ Болмыс пен уақытқа кіріспе жазып, ең басты назарды адамға емес, болмысқа аударады. Хайдеггерше, болмысты ұмыту Батыс философиясының тағдырына айналған, оны осы ұмытшақтығынан құтқару керек. Осы кезден бастап М.Хайдеггерге болмыс туралы ілім қалыптастыру өмірлік мақсатына айналады. М.Хайдеггер үшін философия - болмыс туралы ілім. Болмыс пен тірлік болу мүмкіндігі мен нақты бар болу бір емес. Болмыс - бар тіршіліктің өзгеру мүмкіндігі. Сондықтан болмыстың атойын тыңдау керек. Болмыс пен тірлік, мән мен мағына бір болмағандықтан, М.Хайдеггер Батыс философиясының классикалық философиясын сынап, деструкция ұғьмын енгізеді. Деструкция дегеніміз - философияның үйреншікті схемаларын
бұзып, жаңаша пайымдау. Бұл тұрғыда, Хайдеггерше, ежелгі грек философтары ақиқатқа жақын болған. Сондықтан ол осы фи-лософияның көп қағидаларын қайта жаңғыртады. Экзистенциализм (лат. eksіstentіa – өмір сүру) – адам өмірінің мәні, оның тұлғалық болмысы жайлы батыс философиясындағы иррационалистік бағыт. Адамның өзіндік Менін тануы өмір мен өлімнің мәні, еркіндіктің мағынасы, адамгершілік, рахымдылық, сұлулық, әділеттілік пен ақиқат, адамның дүниеге келудегі мақсаты, қоғамдағы орны сияқты көптеген филос. мәселелердің шешімін табуға итермелейді. Экзистенциализм бағыты өкілдерінің көзқарасы бойынша: өзіндік Менін түйсіну және өзгемен санасу адамды саналы әрекетке жетелейді.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6




©www.dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет