Философиядан глоссарий (түсіндірме сөздік) Философия



бет1/8
Дата24.11.2022
өлшемі33.81 Kb.
#465676
  1   2   3   4   5   6   7   8
Философиядан глоссарий (т сіндірме с здік) Философия


Философиядан глоссарий (түсіндірме сөздік)


Философия - (грек. сүйемін, даналық, тікелей мағынасы даналықты сүю) - әлемнің, дүниенің, қоғамның және ойлау жүйесінің ортақ заңдылықтары туралы ғылым. Ой дамуы адамзат қоғамының қай кезеңінде де болған. Әсіресе көне Шығыс өркениеттерінде. Бірақ дін мен мифологиядан өзгеше дүниетаным ретінде ол Ежелгі Грекияда қалыптасты.
Мифология (грек. мythos – аңыз және logos – ілім) – 1) адамдардың жаратылыс туралы түсінігіне негізделген мифтердің жиынтығы; 2) мифтердің шығуын, мазмұнын, таралуын зерттейтін ғылым
Дін (араб.- сенім, наным, латынша- сенім, құдайшыл, табыну) - дүниетаным не дүниені қабылдау, сондай-ақ Жаратушының барлығына сену негізіне сәйкес өзін - өзі ұстау.
Дүниетаным - әлемді түсіну, қабылдау, қоршаған ортадағы шынайылыққа жалпылама көзқарастар жүйесі
Онтология (гр. ontos – болмыс, logos – ілім) – философия ғылымының саласы; әлемдегі заттардың фундаменталды мәні (мысалы, саналылар бар ма) табиғатын айкындаумен айналысатын философияның (және метафизиканың) бөлімі.
Гносеология — айналадағы әлемді тану туралы философиялық ғылым. Таным теориясы немесе гносеология (грекше gnosis — білім, таным) — философиямен бірге, оның іргелі бөлімдерінің бірі ретінде пайда болды және қалыптасты.
Этика-адамгершілік және адамның шынайылықты адамгершілік игеруі туралы ілім
Эстетика -(грек. aіsthetіkos – сезіну, сезімдік) – адамның дүниені эстетикалық тұрғыдан ұғынып-түсіну заңдылықтары туралы, әсемдік заңдарын арқау еткен шығармашылықтың мәнісі ме
Идеализм - материя мен сана жағдайында бірінші болып сана (идея, рух) пайда болады деп есептейтін философиялық бағыт.н формалары туралы ғылым
Объективті идеализм-осы теорияға сәйкес, барлық шындық бірыңғай ақыл-ойды қабылдайды - әдетте, бірақ әрқашан емес, Құдаймен анықталады - ол содан кейін оның қабылдауын басқа адамдардың ақыл-ойына жеткізеді
Логика-дәлелдеу мен теріске шығарудың белгілі бір әдіс-тәсілдері қаралатын ғылым теориялар жиынтығын құрайды.
Антропология — адамның шығу тегін, дамуын, дене құрылысын, нәсілдік ерекшеліктерін зерттейтін жалпы биология ғылымының қоғамдық ғылымдармен тығыз байланысы бар саласы. 
Субъективті идеализмге сүйенсек, идеялар ғана белгілі немесе шындық болуы мүмкін (бұл сонымен қатар, солизмизм немесе догматикалық идеализм деп аталады).
Материализм-Лукрециус, ұлы философ, ғаламдағы барлық нәрсені құрайтын материя басты маңызға ие және материя тек адамдар ғана емес, олардың сана-сезімдері мен ой процестері де қалыптасқан деген пікірде болды.
Агностицизм - (гр. ἄγνωστος - мойындамаушылық) - объективті әлемді, ақиқаттың объективті белгісін мойындауды жоққа шығаратын, оларды жай елес етіп түсіндіру арқылы ғылымның рөлін шектейтін, табиғи, соның ішінде әлеуметтік процесс заңдылығы мен заттың мәнін түсіну мүмкін емес деп есептейтін философиялық ілім.[2]
Релятивизм] (лат. relatіvus — салыстырмалы) — дүниедегі барлық заттар мен құбылыстар өзара тек салыстырмалы қарым-қатынаста болады деген методологиялық қағида. Релятивизм заттардың, құбылыстардың, ғыл. теорияның, адамгершілік құндылықтардың, моральдық нормалардың, т.б. баяндылығын, тұрақтылығын, абс. мәнін жоққа шығарады




Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8




©www.dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет