Н ці нн? Вядома, што ў беларускай мове праблема правапісу н І нн

Вядома, што ў беларускай мове праблема правапісу н і нн перадусім звязаная з такімі з’явамі, як падаўжэнне (фанетычная) і падваенне (марфалагічная), а таксама з паходжаннем слова: уласнабеларускім або іншамоўным. Аднак памылкі ў напісанні колькасці н часта залежаць нават не ад вышэй пералічаных рэчаў, а ад уплыву рускай мовы, у якой правіла правапісу н і нн значна больш складанае і разгалінаванае.

Пішуцца з нн:

1. 
   Уласнабеларускія словы з падаўжэннем (адбываецца паміж галоснымі гукамі): насенне, убранне, растанне, трымценне, адценне.
   
2. 
   Прыметнікі з суфіксамі –энн- (-енн-), якія маюць павелічальнае ці якасна-адноснае значэнне: страшэнны, здаравенны, высачэнны, свяшчэнны, клятвенны.
   
3. 
   У прыметніках, утвораных ад назоўнікаў на –мя: іме́нны (ад імя), семянны (ад семя), цемянны (ад цемя). Выключэнне: палымяны (ад полымя).
   
4. 
   Словы, у якіх утваральная аснова заканчваецца на н, а суфікс пачынаецца з н: вінны (віно + -н-), маліннік (маліна + -нік), каменны (камень + -н-), бяссонны (сон + -н-). Выключэнні: ле́ны (ад лень + -н-, дзе адбылося сцягненне каранёвага і суфіксальнага н), свіны. У апошнім слове назіраецца такая цікавая з’ява, як гаплалогія, то бок, выпадзенне аднолькавых ці падобных складоў: не свініны, якое павінна даваць свіння + -ін- (параўнай, напрыклад, каза + -ін- = казіны, воўк + -ін- = ваўчыны), а свіны!
   
5. 
   Прыметнікі слынны, старанны, гасцінны (ад гасціна ‘прыём гасцей, частаванне’). Не блытаць з гасціны (ад госць), гасціная – ‘пакой для гасцей’.
   
6. 
   Запазычаныя прыметнікі экстранны, спантанны, якія трэба запомніць.
   

1. 
   Словы іншамоўнага паходжання, уключна з уласнымі імёнамі і геаграфічнымі назвамі: анатацыя, анексія, ануляваць, тэніс, фін, Аніка, Ганібал, Каны. Выключэнні: панна, мадонна, донна, манна, ванна, саванна, Ганна, Сюзанна і інш.
   
2. 
   Усе дзеепрыметнікі (звярніце ўвагу, што ў нашай мове ў дзеепрыметніках ніколі не пішацца нн): выкуплены, падрыхтаваны, прыменены, пачышчаны, заклеены, прыбраны.
   
3. 
   Словы, што не маюць на стыку ўтваральнай марфемы і суфікса збегу двух н: улюбёны (любіць + -ён-), пудраніца (пудра + -аніц-), шкляны (шкло + -ян-), званіца (звон + -іц-).
   

Аўся…ы – аўсяны (авёс + -н-)

Будзё…ы – будзённы (будзень + -н-)

Ва…ы – ванны (ванна + -н-)

Абра…іца – абранніца (абраннік + -ніц-)

Антэ…а – антэна (іншамоўнае слова)

Палымя…ы – палымяны (выключэнне)

Ляшчы…ік – ляшчыннік (ляшчына + -нік-)

Упэўне…ы – упэўнены (дзеепрыметнік)

Тарфя…ік – тарфянік (тарфяны + -ік-)

І…а – Іна (імя іншамоўнага паходжання)

Брытве…ы – брытвенны (прыметнік ад брытва + -енн-)

Гасці…ая гаспадыня – гасцінная (‘якая любіць прымаць гасцей’)

Сабалі…ы – сабаліны (собаль + -ін-)

Сыраві…ы – сыравінны (сыравіна + -н-)

Лаза…а – Лазана (геаграфічная назва іншамоўнага паходжання)

Разгубле…асць – разгубленасць (дзеепрыметнік разгублены + -асць)

Кало…а – калона (іншамоўнае слова)

Пайме…ы – пайменны (ад імя)

То…а – тона (слова іншамоўнага паходжання)

Двухто..ы – двухтонны (тона + -н-)

Худзе…ы – худзенны (павелічальны суфікс –енн-)

Заклее…ы – заклеены (дзеепрыметнік)

Прыгожая гасці…ая – гасціная (‘пакой для гасцей’)

Вогне…ы – вогненны (прыметнік з суфіксам –енн-)

Ветра…ы – ветраны (суфікс –ан-)

Алавя…ы – алавяны (волава + суфікс –ян-)

Экстра…ы – экстранны (запазычаны прыметнік, напісанне трэба запомніць)

Выгна…ік – выгнаннік (выгнаны + суфікс –нік-)

Абедзе…ы – абедзенны (прыметнік + суфікс –енн-)

Імгне…е – імгненне (падаўжэнне)

Вокамгне…а – вокамгненна (імгненне + -н-)